Udar cieplny - hipertermia stanowi poważne zagrożenie życia! Udar cieplny jest ostatnim ogniwem reakcji organizmu na przegrzanie, które występuje, jeśli ustrój nie jest w stanie odprowadzić nagromadzonego nadmiaru ciepła.
| Źródło: ERC 2015, Medycyna Praktyczna, Na Ratunek
Upały upały upały !!! pamiętajmy o dzieciach !
Udar cieplny jest stanem zagrożenia życia, w którym przy temperaturze głębokiej powyżej 40°C dochodzi do ogólnoustrojowej odpowiedzi zapalnej oraz różnego stopnia dysfunkcji narządów wewnętrznych; może on odpowiadać bezpośrednio za ZK.Wyróżnia się dwie postacie udaru cieplnego:
1) klasyczną (niezwiązaną z wysiłkiem) – występuje podczas dużych upałów, często u osób starszych, gdy w wyniku działania wysokiej temperatury mechanizmy homeostazy stają się niewydolne
2) związaną z wysiłkiem – występuje zwykle u osób młodych wskutek dużego wysiłku fizycznego w upalny dzień lub przy dużej wilgotności powietrza. Śmiertelność w udarze cieplnym wynosi 10–50%. . Udar cieplny stanowi poważne zagrożenie życia, może wystąpić nagle, niemal bez objawów ostrzegawczych – u osób narażonych na działanie gorąca rozpoznawaj go w każdym przypadku podwyższenia temperatury >40°C z równoczesnymi jakimikolwiek objawami dysfunkcji OUN. "
Hipertermia
Do hipertermii dochodzi w sytuacji, kiedy wyczerpują się mechanizmy termoregulacji, w następstwie czego temperatura głęboka ciała podnosi się powyżej górnej granicy wartości prawidłowych utrzymywanych przez mechanizmy homeostazy ustroju. Hipertermia może się rozwinąć w wyniku działania czynników zewnętrznych (środowiskowych) lub wtórnie z powodu nadmiernej produkcji ciepła przez organizm.
Podwyższona temperatura ciała, która nie przekracza 40°C, zwykle nie prowadzi do zatrzymania krążenia (ZK), ale może do niego predysponować w przypadku współwystępowania chorób przewlekłych.
Udar cieplny jest ostatnim ogniwem reakcji organizmu na przegrzanie, które występuje, jeśli ustrój nie jest w stanie odprowadzić nagromadzonego nadmiaru ciepła. Przegrzanie z kurczami cieplnymi i wyczerpanie cieplne są tylko kolejnymi, wstępnymi etapami tej reakcji, ale jeśli odpowiednimi zachowaniami zapobiega się przegrzaniu lub jeśli odpowiednio wcześnie rozpocznie się leczenie, polegające na schładzaniu organizmu i uzupełnianiu utraconej wody – może nie dojść do udaru. Kiedy temperatura wnętrza ciała wzrasta jednak do 41°C, a zwłaszcza gdy przekracza tę wartość, dochodzi do głębokich zmian na poziomie komórkowym i to w wielu tkankach, choć w oczy rzucają się przede wszystkim objawy z ośrodkowego układu nerwowego.
Zmiany te polegają na rozpoczęciu procesów denaturacji białek i uszkodzeniu fosfolipidów błon komórkowych. Istnieją osobnicze różnice zdolności do znoszenia temperatury wnętrza ciała wynoszącej 42°C – od 45 minut do 8 godzin. Prawie wszystkie komórki produkują białka szoku cieplnego (HSP), które mają działanie ochronne. Małe ilości HSP, stwierdzane u ludzi w podeszłym wieku, przy braku aklimatyzacji do gorąca lub przy predyspozycji genetycznej, wiążą się ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia udaru cieplnego. Występujące we względnym nadmiarze HSP mogą natomiast "znaczyć" komórki śródbłonka naczyń, co powoduje, że są one rozpoznawane jako obce i niszczone przez nasilającą się ogólnoustrojową reakcję zapalną (SIRS), która z kolei uruchamia stresową reakcję neurohormonalną. Równocześnie następuje przemieszczenie znacznej ilości krwi z dużych naczyń krwionośnych do naczyń obwodowych, co może prowadzić do obniżenia ciśnienia tętniczego i zmniejszenia przepływu trzewnego, to zaś może zwiększać przepuszczalność ściany przewodu pokarmowego dla bakterii.
Obraz kliniczny przypomina wstrząs septyczny, z hiperalbo hipodynamicznym krążeniem, a do śmierci dochodzi na skutek szybko rozwijającej się niewydolności wielonarządowej (MOF).
Na udar cieplny podatne są zwłaszcza małe dzieci, które nie mają wykształconych mechanizmów termoregulacji, także ludzie starsi, samotni, z chorobami układu krążenia i z różnych powodów niemogący sami zadbać o siebie, a także będący pod działaniem leków wpływających na zdolność do pocenia się (antycholinergicznych, neuroleptyków, antyhistaminowych), leków moczopędnych, beta-blokerów i pacjenci z chorobami skóry. Ta właśnie grupa to najczęstsze ofiary udaru cieplnego, który w sierpniu 2003 roku, podczas przedłużającej się fali upałów, spowodował we Francji śmierć ponad 14 000 ludzi.
Poza klasycznym udarem cieplnym jest jeszcze druga jego postać – udar w wyniku nadmiernej własnej produkcji ciepła poprzez wysiłek fizyczny wykonywany w wysokiej temperaturze otoczenia (hipertermia wysiłkowa). Ta postać choroby dotyczy głównie ludzi młodych, w wieku produkcyjnym i intensywnie trenujących sportowców oraz żołnierzy podczas ćwiczeń lub akcji bojowej. Od opisanego powyżej klasycznego udaru różni się ona znacznie większym prawdopodobieństwem wystąpienia rabdomiolizy z uwalnianiem mioglobiny i w konsekwencji, przy spadku przepływu nerkowego, zagrożeniem ostrą niezapalną niewydolnością nerek.
Najistotniejszym elementem postępowania jest możliwie szybkie ochłodzenie, aby powstrzymać uszkadzające działanie ciepła. Przy szybkim wdrożeniu chłodzenia śmiertelność wynosi "tylko" 10% w porównaniu z dochodzącą do 70%, jeśli chłodzenie rozpoczyna się po 2 godzinach od wystąpienia objawów. Salicylany, niesteroidowe leki przeciwzapalne i paracetamol są w tych przypadkach zupełnie nieskuteczne. Dlatego zdejmuje się wierzchnią odzież, skrapia jej tułów i kończyny dość obficie letnią wodą i trzymając w rękach część odzieży zaczyna nią wachlować. W temperaturze otoczenia przewyższającej temperaturę ciała utrata ciepła przez promieniowanie i przewodzenie jest bardzo ograniczona.Skuteczne jest natomiast parowanie z powierzchni skóry i z płuc, zwłaszcza nasilone ruchem powietrza,
Ktoś pyta, dlaczego nie używać bardzo zimnej wody, co mogłoby przyśpieszyć chłodzenie, zimna woda może spowodować dreszcze, a to z kolei zwiększa produkcję ciepła. Przy zanurzeniu w zimnej wodzie, co było niegdyś powszechnie stosowane, może dodatkowo dojść do obkurczenia naczyń podskórnych, i to praktycznie uniemożliwi odbiór wewnętrznego ciepła przez skórę, do której nie dopłynie w odpowiedniej ilości ciepła krew. Inne techniki chłodzenia, stosowane w szpitalu, jak płukanie lodowatym płynem fizjologicznym otrzewnej, opłucnej, żołądka, wlewy doodbytnicze i chłodzące kołdry nie okazały się równie skuteczne, a wiążą się z rozmaitymi powikłaniami. nie mając leków, nie można opanować u chorej drgawek, które też powodują wytwarzanie ciepła i utrudniają chłodzenie.
RM Podczas transportu stan będzie standardowo monitorowany (pulsoksymetria i EKG) i kontynuowane będzie zwilżanie skóry i chłodzenie nawiewem. Po wkłuciu dożylnym chora otrzymuje tą drogą powoli 10 mg diazepamu (dawka dla dzieci 0,05–0,3 mg/kg i.v. w ciągu 2–3 min, nie przekraczając dawki 5 mg u dzieci <5. rż. i 10 mg u dzieci >5. rż.). Obecnie w celu zmniejszenia pobudzenia, opanowania drgawek lub dreszczy poleca się również midazolam w dawce 0,01–0,05 mg/kg i.v. Chora ma także podłączony wlew kroplowy, ale ponieważ jej ciśnienie tętnicze wynosi 110/70 mm Hg (co znaczy, że średnie ciśnienie tętnicze wynosi 83 mm Hg), nie ma potrzeby bardzo szybkiego przetaczania. Można bowiem liczyć na to, że po schłodzeniu część krwi z obwodu powróci do łożyska centralnego i ciśnienie wzrośnie.
Upały upały upały !!! pamiętajmy o dzieciach ! Hipertermia - schładzanie głębokiej temp ciała... (Na Ratunek)"
Kolejną metodą schładzania mogą być worki z lodem i mokre ręczniki umieszczone w okolicy dużych tętnic(pod pachami, w pachwinach, i wokół szyi) Inne metody chłodzenia chłodzące koce, podkłady żelowe, Płynoterapia 10-20 ml/kg m.c "
Warto podkreślić że wlew 30 ml /kg NaCl 0,9% o temp 4* C jest w stanie obniżyć temperaturę głęboką ciała o 1,5*C. Oznacza to że przykładowo dla dziecka o masie 10 kg wlew 300 ml NaCl 0,9% o wskazanej temperaturze jest w stanie znacząco obniżyć ciepłotę do bezpiecznych wartości. Lodówki nie są standardowym wyposażeniem ambulansów, niemniej jednak zastosowanie ich przenośnych odpowiedników w porze letnich upałów warte jest zastanowienia. Celem chłodzenia jest dążenie do osiągnięcia temperatury głębokiej ciała poniżej 39*C
Kolejną metodą schładzania mogą być worki z lodem i mokre ręczniki umieszczone w okolicy dużych tętnic(pod pachami, w pachwinach, i wokół szyi) Inne metody chłodzenia chłodzące koce, podkłady żelowe, Płynoterapia 10-20 ml/kg m.c "
Modyfikacje resuscytacji krążeniowo-oddechowej
Jeśli do ZK doszło w wyniku hipertermii, oprócz standardowego postępowania opisanego w uniwersalnym algorytmie zaawansowanych zabiegów resuscytacyjnych (ALS) należy rozpocząć chłodzenie chorego.
Wytyczne ERC 2015 opisują proste techniki chłodzenia. Podczas resuscytacji krążeniowo-oddechowej (RKO) w warunkach pozaszpitalnych można zastosować okłady z lodu (np. worki z lodem owinięte np. ligniną) nad dużymi naczyniami krwionośnymi (pachy, pachwiny) oraz jednocześnie rozpylać zimną wodę na odsłoni
Napisz komentarz
Komentujesz jako: Gość Facebook Zaloguj