Uchwała antysmogowa pogłębi ubóstwo Polaków?

W dniu 24/10/2017 IGSPW wysłała List Otwarty do Wszystkich Sejmików Wojewódzkich w Kraju o poniższej treści. List zainspirowany został badaniami dot. Ubóstwa Energetycznego przyprowadzonymi przez KANTAR TNS na rzecz IGSPW. Prezentujemy jego treść:

"STOP nieprzemyślanym Uchwałom Antysmogowym skutkujących Ubóstwem Energetycznym Polaków.

Badania przeprowadzone we wrześniu 2017r. przez KANTAR TNS na zlecenie Izby Gospodarczej Sprzedawców Polskiego Węgla ukazały zatrważająco wysoki poziom ubóstwa energetycznego mieszkańców gospodarstw domowych ogrzewających się indywidualnie za pomocą węgla.

Według przeprowadzonych badań, aż 37% Polaków ogrzewa swe domy indywidualnie węglem. 46% z nich uważa, że koszt zakupu węgla stanowi znaczne obciążenie budżetu domowego. Średni udział wydatków na węgiel w dochodach gospodarstw domowych wynosi 11,1%. W większości krajów UE ubóstwo energetyczne jest zdefiniowane wokół kosztów ogrzewania i powstaje, gdy obywatel wydaje więcej niż 10% swojego dochodu na wszystkie wykorzystywane paliwa do ogrzania domu do odpowiedniej temperatury. Wobec tego, średnio już obecnie wszyscy Polacy ogrzewający się węglem są ubodzy energetycznie.

Poniższy wykres obrazuje, że 31% Polaków ogrzewających się węglem, czyli ok 1,5 miliona gospodarstw domowych wydaje na zakup węgla więcej niż 10% swoego budżetu domowego. W przypadku 7,3% najuboższych domostw (ponad 350 000 gospodarstw domowych) kwota wydawana na zakup węgla sięga 25% budżetu domowego.

Wykres 1. Udział wydatków na zakup węgla w budżecie domowym (ostatnie 12 m-cy).

 foto: Wykres

Powyższy wykres obrazuje sytuację zastaną, a to co najgorsze ma się dopiero zdarzyć. Lawinowo powstają projekty Uchwał Antysmogowych w kolejnych województwach. Ich nieuniknionym efektem będzie kontynuacja wzrostu kosztów ogrzewania węglowego, o czym pisaliśmy na etapie konsultacji Uchwał. W związku z tym, że indywidualne ogrzewanie węglowe nadal pozostaje najtańszą formą ogrzewania, jest ono stosowane przez najbardziej wrażliwą ekonomicznie część społeczeństwa. Wobec tego dalsze wzrosty kosztów będą niemożliwe do samodzielnego udźwignięcia przez te gospodarstwa. Niezbędne stanie się wsparcie finansowe ze strony władz lokalnych.

Uchwały Antysmogowe, już obowiązujące w województwach małopolskim, śląskim i opolskim, a na etapie konsultacji społecznych w woj. dolnośląskim, mazowieckim, łódzkim i wielkopolskim, poprzez:
- wprowadzanie całkowitych zakazów spalania węgla na pewnych obszarach,
- eliminację najbardziej emisyjnych, ale jednocześnie i najtańszych paliw węglowych na pozostałych obszarach,
- stawianie wysokich (często wyższych niż wynikające z Rozporządzenia Ministra Rozwoju) standardów dla kotłów wraz z serią okresów przejściowych, w których narzucają przymusową wymianę kotłów na najbardziej ekologiczne,

doprowadzą do kontynuacji wzrostu kosztów ogrzewania. W ani jednym uzasadnieniu do Uchwał Antysmogowych nie wspomniano o ich wpływie na wzrost poziomu ubóstwa energetycznego. Analiza kosztów jakie stworzą one po stronie obywateli była co najmniej pobieżna, zaś programy wsparcia są albo nieistniejące, albo nieadekwatnie skromne w stosunku do skali wydatków jakimi obciążeni będą mieszkańcy.

Wykres 2. Spodziewany przez mieszkańców udział prognozowanych wydatków na zakup węgla w dochodach gospodarstwa domowego w perspektywie 12 m-cy.

 foto: Wykres

Jak pokazuje powyższy wykres, gospodarstwa domowe ogrzewające się węglem spodziewają się wzrostu wydatków na zakup węgla o 14,7% w najbliższych 12 miesiącach z obecnych 2 534zł do 2 906 zł na rok. Taki wzrost wydatków, niepoparty wzrostem płac, doprowadzi do sytuacji, w której 34% procent gospodarstw domowych (dodatkowe 200 tyś.) wpadnie w próg ubóstwa energetycznego, a niemal 10% z nich na zakup węgla będzie wydawać 25% swego budżetu domowego.

Według prognoz IGSPW spodziewane przez użytkowników wzrosty cen są właściwe co do kierunku, jednak ze względu na niepełną wiedzę na temat skali zachodzących zmian – mocno zaniżone. Według naszych szacunków, w wyniku obecnych i kolejnych Uchwał Antysmogowych, w perspektywie 24 miesięcy koszt paliwa węglowego wzrośnie o średnio 30-50%, zaś. dla 80% użytkowników koszt wymiany kotła wzrośnie 5-8 krotnie. W rezultacie ponad połowa gospodarstw domowych ogrzewających się węglem (2,5 mln domostw) będzie żyła w ubóstwie energetycznym.

Efekt jaki przyniosą Uchwały Antysmogowe będzie odwrotny od zamierzonego – coraz uboższe społeczeństwo niemogące sobie nawet pozwolić na zakup dostatecznej ilości węgla na sezon grzewczy, będzie spalać co popadnie, w tym śmieci. (Tematem, na odrębny apel jest brak skutecznego egzekwowania zakazu spalania śmieci przez władze lokalne.) W rezultacie, jakość powietrza zamiast się poprawiać, będzie się pogarszać, a coraz bardziej sfrustrowane sejmiki naciskane przez jeszcze bardziej sfrustrowanych ekologów będą wprowadzać jeszcze bardziej rygorystyczne, jeszcze mniej skuteczne prawo.

Jak dotychczas, wszystkie Sejmiki niestety pomijają, w uzasadnieniach do Uchwał Antysmogowych, kwestie społeczno-ekonomiczne, natomiast skupiają się niemal wyłącznie na eliminacji zjawiska smogu. W okresie, kiedy w woj. małopolskim, śląskim i opolskim, Uchwały Antysmogowe już są wprowadzane w życie, a w wielu kolejnych województwach są na etapie projektu, ponownie przypominamy, że tak chętnie kopiowane w kolejnych regionach Uchwały Antysmogowe woj. małopolskiego i śląskiego, spowodują według szacunków IGSPW 5-8 krotny wzrost kosztu zakupu kotła i 30-50% wzrost kosztu zakupu paliw węglowych. Jak pokazują wyniki przeprowadzonych przez Kantar TNS badań, problem ubóstwa energetycznego pośród korzystających z indywidualnego ogrzewnictwa węglowego już jest ogromny, więc wywołany przez wchodzące Uchwały Antysmogowe skokowy wzrost kosztów, wepchnie kolejne 600 000 Polaków w objęcia Ubóstwa Energetycznego.

Uważamy za niedopuszczalne, aby w XXI wieku, w kraju będącym członkiem UE ludzie cierpieli chłód i umierali przedwcześnie z powodu wyziębienia. Dlatego też wzywamy Sejmiki Wojewódzkie, które już wprowadziły, bądź zamierzają wprowadzić Uchwały Antysmogowe do równoległego opracowania i wdrożenia programów wsparcia dla ubogich energetycznie (dofinansowanie do zakupu nowoczesnych kotłów węglowych, wsparcie w zakupie paliw węglowych). Równocześnie prosimy o informacje, jakie działania już Państwo podjęli w tym zakresie, a jakie działania są planowane w najbliższej przyszłości wraz ze szczegółami kierunków tych działań i skalą budżetów. Sugerujemy także, iż rozsądnie byłoby ponownie przyjrzeć się zapisom Projektów Uchwał Antysmogowych, czy też samych Uchwał Antysmogowych i przemodelowanie ich pod takim kątem, aby jak najmniejszym nakładem środków osiągnąć jak największy efekt ekologiczny (szczegóły w przesłanym w konsultacjach stanowisku IGSPW do projektu Uchwały oraz na www.polski-wegiel.pl w zakładce Projekty / Uchwały Antysmogowe)."

Z wyrazami szacunku,
Łukasz Horbacz
Prezes IGSPW

MASZ CIEKAWĄ INFORMACJĘ, ZROBIŁEŚ ZDJĘCIE ALBO WIDEO? Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? PRZEŚLIJ WIADOMOŚĆ NA  pszczyna.dlawas.info@gmail.com lub skontaktuj się z nami na Facebooku  https://www.facebook.com/pszczyna.info/